Nói láo là một tật xấu khiến người khác nghi ngờ nhân cách của bạn.
Đừng nói láo
Cái tật nói dóc, nói láo không bằng cớ, nói ẩu này không phải chỉ có ở trên người thất học mà cả những người trí thức.
Tại sao người ta hay có tật nói láo như thế? Có nhiều nguyên nhân mà đây là nguyên nhân chính. Nói cho đúng thì ai trong chúng ta đều tự nhiên thích nói láo.
Người nói lão sẽ không cầm hãm được bản tính khoác lác tự nhiên của mình. Có khi từ nhỏ tới lớn, họ đã sống gần những người nói dối, tật xấu của họ ngày càng nảy nở. Láo từ xu hướng biến thành tập quán, bắt họ hễ mở miệng là phải nói sai, nói nghịch sự thật. Một mặt họ khỏa lấp lương tâm tự dối mình. Mặt khác, họ có ý gạt thiên hạ.
Cho nên họ là người không thành tâm và gian xảo. Một nguyên nhân khác của tật nói láo là nhát gan. Người có gan, khi nói điều gì mình biết chắc, mà kẻ khác vẫn nghi ngờ thường không nao núng. Họ thấy sao nói vậy: ai không tin thì mặc kệ. Họ không cần. Người nói láo không có được can đảm và tính điềm đạm này. Nói một điều gì đó họ muốn cho người ta tin, nên họ dùng phương thế phóng đại sự thật, tô điểm điều mắt thấy tai nghe của mình cho thành mười để quyến rũ lòng tin.
Thứ người nói láo nhưng theo một cách thành thật. Họ muốn nói điều mình tưởng thôi chứ không có ý gạ gẫm ai. Nhưng tiếc là, điều họ tưởng lại là sự tưởng tượng quá lố. Đi ngang qua một khu rừng, dưới ánh trăng mờ, họ bỗng la lên: "rắn, rắn, con rắn to quá". Người đi cùng với họ sau lúc hoảng loạn coi kĩ lại, kì thiệt là một rễ cây cổ thụ có hình giống con rắn. Thì ra người này chỉ đùa chứ không có ác ý.
Ở thời nào, ở đâu cũng có người nói láo và rất tiếc, ở đâu cũng có hạng người sẵn sàng tin họ, nên họ càng hãnh diện với tật xấu của mình. Trong hạng người này có cả bạn và tôi nữa. Không tin làm sao được. Họ nói có lí quá mà. Muốn cho chúng ta tin lời họ, người nói láo tìm nhiều lí lẽ. Dĩ nhiên là những lí lẽ bịa đặt để làm chứng điều mình nói. Người có trình độ cáo hơn, họ dùng chiêu nửa giả nửa thật, tức là cứ vài câu giả lại lẫn vài câu thật. Hạng người này mới nguy hiểm.
Khi nói, họ có thái độ quả quyết ở những điều mình thuật lại, nên người nghe khi chưa biết tật của họ khó bề mà không tin.
Thuật lại cho bạn tình trạng của một chiếc tàu chìm. Họ không nói đơn giản như sự thật xảy ra. Họ nói tàu bị cá voi quật vào làm bể, nước tràn như lụt hồng thủy. Tai nạn có khi hết sức cỏn con, mà nghe họ tả bạn phải liên tưởng đến cuộc chiến đấu giữa quái vật và chiến hạm như phim hành động.
Trong gia đình, thiếu gì bà mẹ có tật sớn sác. Ở nhà trên thấy lửa nơi bếp cháy lan gần đống lá dừa và đống củi khộ. Bà liên tưởng đến nhà cháy và hớt hải la: "Nhà bếp phát hỏa! Trời ơi! Nhà bếp phát hỏa"
Nơi học đường thứ người ấy cũng không ít. Có nhiều thầy giáo thuật chuyện cho học sinh nghe. Muốn câu chuyện hấp dẫn, họ tạo nhiều điều kì quặc.
Ngoài cuộc đời, thứ người này nhiều như cỏ. Nay người này bảo giá xăng lên, gạo xuống. Mai kẻ khác nói có bệnh dịch nổi lên, có người sinh quái thai mình người đầu rắn.
Khi chưa biết tính họ, người ta vẫn có thể tin họ. Mà khi biết họ có tật ấy rồi, người ta vẫn bị họ lừa gạt. Họ láo bất ngờ, rất khó đề phòng. Khi mà chân lí chưa được đưa ra ánh sáng điều láo có thể gây ra dư luận. Nó bay từ nơi này sang nơi khác. Khi nằm trên miệng quần chúng rồi, chuyện có thể làm cho nhiều người tin. Đó là tai họa người nói láo gây cho kẻ khác.
Nói láo nhiều sẽ bị kẻ khác coi thường và dần dần không tin bất cứ lời nào của bạn nữa. Nếu bạn từng đọc câu chuyện đứa bé và đám cừu thì điều này càng được minh chứng. Bình thường cậu ta nói dối cừu bị sói ăn thịt, người dân nhiều lần bị lừa nên không tin cậu bé nữa. Một ngày kia cừu của cậu bé bị ăn thịt thật, cậu gọi khản cả cổ mà không ai giúp.
Khi phải thuật lại chuyện gì, nghe mười điều, nên nói năm, sáu và với thái độ dè dặt tránh tật quả quyết quá lố. Trong khi nói lại, bạn nên có giọng khách quan. Chịu khó dùng những cách nói như "theo tôi nghĩ, chỗ tôi thấy, hình như... ". Như vậy sẽ tránh hậu quả sau này.
Tâm lí học dạy chúng ta, có nhiều khi chúng ta tự gạt mình. Trong lúc thuật lại chuyện gì, lòng tự ái không muốn chúng ta mất mặt và ước ao kẻ khác tin chúng ta nên thường thúc đẩy chúng ta nói lung tung. Hãy tránh những tự ái ngu muội ấy.
Bạn nói sự thật, dù khô, dù không đáng tin, bạn cứ nói như mình biết. Ai tin hay không, không cần. Bạn đâu hèn hạ đến nỗi vì mua lòng tin của kẻ khác mà bán rẻ nhân cách của mình bằng lời nói láo. Điều nên để ý nữa là, khi nói chuyện với ai, bạn nên cố gắng ảnh hưởng họ bằng tròng mắt, ở nét mặt, nơi nụ cười và nhất là trong các lời nói trầm tĩnh, êm dịu hợp lí của bạn, người nghe của bạn tự nhiên kính phục bạn.
Hơn nữa, khi nói láo người ta thường không tự chủ, nói nhiều chỗ hớ, vô tình tự thú mình nói láo. Muốn lời nói mình được chú ý, kính trọng. Bạn tránh thói quen nói láo để chơi, nói cợt giễu, trào phúng hay nói xàm mà không chứa đựng ý nghĩa nào. Đằng rằng sự giễu cợt đôi khi cần thiết để tỏ sự thân thiện giữa bạn bè và người quen thuộc. Cợt mãi, tới chừng muốn nói thật, người ta cũng tưởng mình cợt luôn.
Tôi có quen một sinh viên hay láo khoát, trào phúng. Anh có dáng nghiêm nhưng con người anh hay giỡn. Hễ nói tới tên anh, người ta liên tưởng đến, nào nói gạt, giấu đồ. Tôi có cảm tưởng xấu với anh. Nên trong cuộc sống hàng ngày, tự nhiên không tin anh được. Mà có nhiều lúc, anh nói thật lắm. Nhưng khi nghe anh rồi, tôi tìm bạn khác để hỏi lại cho chắc.
Tuy nhiên khi gặp người nói láo, bạn đừng cộc lốc quăng vào mặt họ những tiếng như: "Nói dóc... thả vịt.." Bạn nghe là đã làm cho họ thích bạn rồi. Còn tin hay không là việc làm trong lòng bạn. Chắc chắn bạn chỉ tin những điều bạn chứng là thực mà thôi.
<< Kỳ 18: Tự cao tự đại
Nhận xét
Đăng nhận xét