Một lỗi mà những người tri thức hay mắc phải đó là dùng nhiều chân lý, danh ngôn, ngạn ngữ một cách quá lố.
Đừng có giở giọng "sách vở"
Học rộng, hiểu nhiều nên khi nói chuyện cũng khéo dùng tư tưởng của danh nhân để củng cố lý luận của mình là điều ai cũng nên làm. Người nói chuyện như vậy, gây cho câu chuyện của mình phong cách mới lạ, khiến nó hấp dẫn kẻ khác. Trong đời sống học sinh, bạn nên đôi khi bàn cùng bạn học nên dùng những danh ngôn đông, tây, kim, cổ mà họ biết để mình học theo. Cuộc nói chuyện, nhờ sự giúp đỡ này, đem lại nhiều lợi ích.
Khi ra khỏi học đường, việc học tập của bạn vẫn cần được tiếp tục, bạn không đủ thì giờ và trí nhớ để đọc đủ thuứ sách, để nhớ nhiều danh ngôn bạn có thể bổ vào những khuyết điểm của mình bằng cách giao du thường với những người học rộng.
Nhưng tôi muốn bạn tránh là hễ mở miệng ra bất kỳ lúc nào, đối với ai, cũng chưng khoe sách báo mình đọc, hay chêm những câu chữ nho, những danh ngôn của Âu Mỹ. Người có tật này, tưởng ăn nói như vậy người ta cho mình là bậc thông thái. Họ có chút sai lầm rồi.
Con người ai cũng muốn đề cao giá trị của mình, coi mình là hệ trọng xuất chúng và muốn cho kẻ khác lu mờ để mình nổi bật lên. Người có giọng sách vở hình như quên mất tâm lý này. Vô tình họ chọc tính ganh tỵ của con người và gieo ác cảm. Tai hại nhất là khi họ ăn nói với người lớn tuổi và có chức quyền trên họ mà thất học. Những kẻ này, vừa nghe ho dẫn danh ngôn này, tục ngữ kia liền tưởng mình bị kẻ nhỏ khinh thường.
Như vậy, họ không bị người ta thù sao được. Rất chua chát, là khi họ "múa mỏ" thông thái trước mặt những bậc có học lực uyên thâm và tính tình trầm mặc. Thái độ múa búa trước cửa Lỗ Ban của họ, làm cho người nghe cười thầm, cho họ là non kinh nghiệm, nghèo nàn sự khôn ngoan.
Tôi có quen một người, đã nhiều năm mất tật này. Nói chuyện với ai, dù là người rất lạ, dù trong những câu chuyện chơi họ cũng nói cho được mẫu chuyện Tàu rút trong Phong Thần, hay Đông châu liệt quốc, họ cũng dẫn vài ba câu Kinh thánh, vài câu danh ngôn Anh-Xtanh ..v.v...
Trong câu chuyện, bạn tránh thứ tật ấy. Nguyên tắc thứ nhất bạn nên theo, là dù cao tuổi đến đâu, đậu mấy bằng cấp đại học vẫn ăn nói khiêm tốn, không bao giờ ỷ cái hiểu biết hơn người của mình để khoe khoang và che khuất kẻ khác. Nếu không cần, thì khi nói chuyện, bạn đừng đề cập đến vốn học của mình làm gì. Sự im lặng của bạn tạo cho xung quanh một không khí huyền bí. Nó bắt kẻ khác kiên nể bạn và đề cao phẩm giá của bạn.
Đến khi phải áp dụng những hiểu biết của mình, bạn hãy thi hành một cách khôn ngoan. Phải lựa người, lựa lúc mà xài vốn học. Hãy làm sao để người ta thấy việc bạn dẫn triết lý từ sách vở chỉ là trong lúc vô ý mà thôi. Sau bữa tiệc, ai cũng mệt đừ mà bạn cắt nghĩa cho họ thuyết Mác, Định Luật Newton thì thật là lố bịch không đúng lúc. Cũng đừng tự mình đem câu chuyện lạ hay danh ngôn, mà hỏi người nghe sẽ làm cho người nghe mất mặt.
<< Kỳ 24: Thân mật thái quá
Nhận xét
Đăng nhận xét