Cụ thể hóa những lý thuyết đã trình bày là mục tiêu bạn cần đạt được trong bất kỳ một buổi diễn thuyết nào.
Xem kỳ trước: Kỳ 5: Đánh vào tâm lý thính giả
Kỳ 6: Đưa thính giả tới hành động
1. – Phải đưa thính giả đến hành động
Thực hành phải là kết quả tự nhiên của lý thuyết nghĩa là lý thuyết phải đưa tới thực hành, nếu không lý thuyết sẽ mất giá trị. Nói một cách khác, người ta định giá lý thuyết bằng sự thực hành.
Nếu các triết gia, các nhà bác học từ trước tới nay chỉ bàn suông mà không hành động, nếu sau khi tìm được một nguyên lý nào rồi, họ không kiếm cách áp dụng nó vào đời sống hàng ngày thì xã hội chúng ta ngày nay cũng như hồi cổ, không thay đổi chút nào cả.
Diễn thuyết tức là thuyết phục người khác, làm cho người ta tin tư tưởng của mình, nhận quan niệm của mình và hành động theo ý định của mình. Cả trong những bài diễn giảng nữa, cả những khi bàn về văn thơ, hội hoạ, triết học nữa, bạn cũng phải cho thính giả thấy cái Thiện cái Đẹp, cái Chân ở đâu để họ theo, cái Ác cái Xấu, cái Giả ở đâu để họ tránh, tóm lại chỉ cho họ cách thực hành trong đời sống. Có vậy diễn văn của bạn mới hữu ích; có vậy thính giả nghe xong mới nhớ lâu; nếu không, lời lẽ có hoa mỹ, hùng hồn, bất quá cũng chỉ làm vui tai họ một chút rồi họ ra về quên hết, không ích lợi gì cho ai cả.
Ở thời buổi này, ai cũng có trăm nghìn công việc, phải định từng giờ từng phút cho mỗi hành động, không ai rảnh rang để mơ mộng hão huyền, nghe những lý thuyết suông như hồi xưa nữa.
Tóm lại, chỉ trừ khi bạn muốn cho thính giả có dịp tiêu khiển thì không kể, còn hễ bạn đã có ý gì muốn bày tỏ với họ, ý ấy phải đưa tới sự hành động. Đó phải là mục đích tối thượng của mỗi diễn giả.
2. – Phải thành thật, nghiêm trang, quảng đại và khiêm tốn
Muốn cho người ta hành động, trước hết bạn phải làm cho người ta tin bạn đã.
Bạn phải luyện cá tính của bạn. Bạn phải thành thật nghiêm trang, quảng đại và khiêm tốn.
a/ Đức thành thật
Ở một đoạn trên tôi đã nói đức thành thật rất cần cho diễn giả. Chính ta không tin những lý thuyết tư tưởng của ta thì làm sao cho người khác tin ta được? Tình cảm của ta không chân thành thì làm sao cho người khác cảm động khi nghe ta nói được?
Trái lại nếu bạn tin chắc ý của bạn thì dù ý đó sai, bạn cũng có thể làm cho nhiều người tin bạn.
Bảy tám năm trước, tôi được nghe kể chuyện ở một tỉnh nọ, có một con rùa được mua thả xuống sông sau khi nhắc hai chữ "Phóng Sinh" lên trên mai nó. Con vật ấy biết nhớ ơn, hai chục năm sau người ấy chết, nó tìm lại nhà, nằm giữa quan tài, hai dòng lệ ròng ròng, ai trông thấy cũng mủi lòng. Nó đưa ân nhân tới huyệt rồi lại về sông. Khi tới tuần 49 ngày, nó lại tìm đến nhà ân nhân nó, chầu dưới bàn thờ và từ đó, ngày giỗ nào nó cũng lại cúng.
Câu chuyện thật hoang đường nhưng người kể đã nói :
– Chính mắt tôi đã trông thấy.
Và nói với một giọng quả quyết, cảm động vô cùng đến nỗi hàng chục người khác phải tin theo và nghĩ đến những cái huyền bí của Hoá công.
Chắc bạn có dịp nhận thấy một người hăng hái nói thì dù có vụng về trong ngôn ngữ, cũng làm cho bạn dễ tin hơn là những lời lẽ văn hoa mà thiếu thành thực. Vậy nhiệt huyết vẫn quan trọng hơn tài năng. Mà không thành thật thì không có nhiệt huyết được.
b/ Đức nghiêm trang
Nghiêm trang không phải là không được trào phúng, trào phúng cho câu chuyện vui thì rất nên, nhưng nếu bạn chỉ cốt để nói đùa, không muốn chứng minh gì hết, nếu bạn bênh vực sự giả dối cũng hùng hồn như bênh vực sự ngay thẳng, bào chữa cho sự độc tài cũng nhiệt liệt như khi đòi hỏi sự tự do thì không khi nào thính giả tin bạn cả.
Tư tưởng của bạn có thể thay đổi được những tâm hồn bạn phải nghiêm trang. Bạn phải có một niềm tin thiêng liêng, phải có một mục đích duy nhất và cao cả, rồi tuỳ lúc mà lựa phương tiện.
c/ Đức quảng đại
Bạn tin chắc quan niệm của bạn là đúng, nhưng cũng phải xét kỹ ý kiến của người khác nữa. Ở đời ít có gì hoàn toàn phải lắm. Có chỗ hay là tất có chỗ dở. Lại có những điều thời nay là phải mà thời khác là sai, gặp hoàn cảnh này thì đúng mà qua hoàn cảnh khác thì trật.
Vậy bạn nên tự đặt vào địa vị của người mà xét hành vi, tư tưởng của họ. Nhờ đức quảng đại ấy — quảng đại hay là công bằng? – Bạn sẽ tránh được nhiều cuộc tranh biện, sẽ khiến thính giả có thiện cảm với bạn rồi mới tin theo bạn.
d/ Đức khiêm tốn
Nhưng đức quan trọng nhất vẫn là đức khiêm tốn. Nếu bạn chê thẳng vào mặt ai là dại, là điên thì chính bạn mới là dại là điên vì bạn không hiểu tâm lý chung của con người.
Những nhà lãnh đạo quần chúng có tài nhất của nhân loại đều là những người khiêm tốn và quảng đại.
Khi nhờ một em nhỏ hàng xóm làm việc gì, bạn có ra lệnh :
Làm cái này cho tao!
Không? Hay là dỗ ngọt :
- Em ngoan quá. Anh có việc này, nhưng vì anh không tin những đứa khác được, phải cậy đến em. Em giúp anh nhé? Em giỏi lắm.
Tóm lại đức khiêm tốn làm ta hoà nhập với thính giả, đi sâu vào lòng người. Có như vậy ta mới mong thuyết phục họ.
Tóm tắt
1. Đừng nói chỉ để mà nói. Phải có mục đích dẫn người tới hành động
2. Muốn cho người theo bạn thì phải làm cho người ta nghe và tin bạn đã. Muốn được người khác nghe và tin, bạn phải :
Thành thật
Nghiêm trang
Quảng đại
Khiêm tốn
3. Ai cũng muốn có :
Tiền của
Sức khoẻ
Danh vọng
Vậy chỉ nên chỉ cho người ta thấy nếu hành động theo bạn thì sẽ có lợi ra sao về ba phương tiện ấy.
Nhận xét
Đăng nhận xét